- English
- Māori (active language)
I te tau 2025, ka eke te Kōwhiringa Pōti Māori ki te 50 tau. Koirā te kōwhiringa mā te Māori ki te rēhita ki te rārangi Māori, ki te rārangi whānui rānei.
Ngā tau e 50 o te Kōwhiringa Pōti Māori
E kī ana te ture i whakatūria ai te Kōwhiringa i te tau 1975, he Māori te tangata mehemea he tūpuna Māori ōna. I raro i tērā ture, ka āhei ngā uri Māori ki te rēhita me te kōwhiri i tētehi o aua rārangi pōti.
I mua i te tau 1975, i tukua te tangata ki tētehi o ngā rārangi pōti i runga i te ōrau o ōna toto i kīia ai he Māori.
Nā runga i taua huringa ture, i āhei te Māori kua rēhita hei kaipōti ki te whakawhiti rārangi i ngā marama e 4 i muri mai i te tatauranga ā-motu, i te wā i kīia ai te Kōwhiringa Pōti Māori.
Ko tēnei huringa tau 50 he wāhanga nō te tāhū whakamaumahara o Mana Māori Motuhake i roto i te hōtaka whakamaumahara ōkawa o Aotearoa.
Ko te hōtaka whakamaumahara a Manatū Taonga mō 2023-2027 (Manatū Taonga)
Ētehi atu huringa o te ture
Nō muri mai i te tau 1975, i hurihia ētehi atu ture e pā ana ki te Kōwhiringa Pōti Māori me te tū a te Māori i roto i te Pāremata.
I hono te Electoral Act 1993 i te maha o ngā rohe pōti Māori ki ngā raraunga mō te taupori me te rārangi Māori, me te aha, i piki te maha o ngā rohe pōti Māori.
Nō te tau 2022, i whakamanahia te ture e tere tonu nei te k[A1] ōwhiringa i te tino nuinga o te wā. Kua kore e 4 marama noa iho te wā o te Kōwhiringa. Ināianei, mehemea kua rēhita te tangata Māori ki te pōti, ka āhei ia ki te whakawhiti rārangi ahakoa te wā, engari kaua i te 3 marama i mua i tētehi pōtitanga.
He kōrero anō mō te hītori o te Kōwhiringa
Ngā māngai – Te pānga o ngā tūru Māori (Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand)
He kōrero nā Manatū Taonga mō ngā huringa o te mana pōti o te Māori i te rautau 1900 (NZ History)
He rauemi hei tuku atu
Kua hoahoatia he moko hei whakamahi mā te hunga tūmatanui me ngā hapori ki te whakanui i te huritau 50 o te Kōwhiringa Pōti Māori.
Ngā tau e 50 o te Kōwhiringa Pōti Māori (JPG, 160KB)
Ngā tau e 50 o te Kōwhiringa Pōti Māori (JPG, 763KB)
He kupu ārahi mō te moko
Kaua te moko e iti iho i te 20 mitamano mehemea e tāngia ana, i te 55 tongi mehemea ka puta matihiko mai. He mea waiwai te mārama o te moko.
Me noho wātea tētehi takiwā e karapoti ana i te moko. Ko te whānui o taua takiwā wātea ko te teitei o te ‘O’ o te kupu ‘PŌTI’. Ka piki, ka heke, e ai ki te nui o te moko.